Açık Erişim Haftası 2024, bir araya gelmek, harekete geçmek ve bilgi paylaşım sistemlerinin topluluk tarafından kontrol edilmesinin önemi konusunda farkındalık yaratmak için bir fırsattır. Etkinlik dünya çapında bireyler, kurumlar ve kuruluşlar tarafından kutlanmaktadır ve organizasyonu küresel bir danışma komitesi tarafından yönetilmektedir. Açık Erişim Haftası’nın resmi etiketi #OAweek’tir. Türkiye’de ise uzun yıllardır kullandığımız “AE” etiketini bu yıl #AE2024 olarak kullanıyoruz.
Detaylı bilgi için: ae2024.acikerisim.org
Açık Erişim Haftası 2023, bir araya gelmek, harekete geçmek ve bilgi paylaşım sistemlerinin topluluk tarafından kontrol edilmesinin önemi konusunda farkındalık yaratmak için bir fırsattır. Etkinlik dünya çapında bireyler, kurumlar ve kuruluşlar tarafından kutlanmaktadır ve organizasyonu küresel bir danışma komitesi tarafından yönetilmektedir. Açık Erişim Haftası’nın resmi etiketi #OAweek’tir. Türkiye’de ise uzun yıllardır kullandığımız “AE” etiketini bu yıl #AE2023 olarak kullanıyoruz.
Detaylı bilgi için: ae2023.acikerisim.org
Ulusal Açık Bilim Konferansı (AE2022) İstinye Üniversitesi ev sahipliğinde İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) ve Hacettepe Üniversitesi işbirliği ile 20 Ekim 2022 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilecektir.
Konferans ile ilgili detaylı bilgiye ab2022.acikbilim.org adresinden ulaşabilirsiniz.
Bu yılın teması iklim hareketi ve uluslararası açık (erişim) topluluğu arasında bağlantıyı ve işbirliğini teşvik etmeyi amaçlıyor. Bilgi paylaşımı bir insan hakkıdır. İklim kriziyle mücadele, coğrafi, ekonomik ve disiplinler arası sınırları aşan hızlı bilgi alışverişini gerektiriyor.
Hafta ile ilgili detaylı bilgiye ae2022.acikerisim.org adresinden ulaşabilirsiniz.
Uluslararası Açık Erişim Haftası dünyada 2007’den beri kutlanıyor. Ülkemizde de bu haftada 2012’den bu yana açık erişim ve açık bilimle ilgili çalıştaylar ve konferanslar düzenleniyor. Bu yıl 10. kez kutlayacağımız Uluslararası Açık Erişim Haftasının konusu “Bilgiye Açık Erişimde Yapısal Eşitliği İnşa Etmek”. Bu konu açık bilimin çeşitli bilgileri, uygulamaları, iş akışlarını, dilleri, araştırma çıktılarını kucaklayarak hem araştırmacıların hem de kamunun bilgi gereksinimlerini karşılaması gerektiğini vurgulayan UNESCO Açık Bilim Önerisiyle de uyumlu. Hafta boyunca bilgiye açık erişim altyapısı inşa edilirken tüm bilgi üreticilerine ve tüketicilerine eşit katılım olanağı sağlanmasının önemine dikkat çekilecektir.
Hafta ile ilgili detaylı bilgiye ae2021.acikerisim.org adresinden ulaşabilirsiniz.
Kaynak türleri sözlüğünün 3.0 sürümünün yayınlandığını duyurmaktan mutluluk duyuyoruz. 2015’ten bu yana, Kontrollü Sözlükler Editör Kurulu tarafından üç COAR Kontrollü Sözlüğü geliştirildi ve sürdürülmekte: Kaynak türleri, erişim hakları ve versiyon türleri. Bu sözlükler şimdi yeni bir görünüme sahip ve Viyana Üniversitesi Kütüphanesi bünyesinde barındırılan iQvoc platformu kullanılarak yönetiliyor.
Kontrollü sözlüklerin kullanılması, açık arşivlerin kaynaklarını tanımlamada tutarlı olmasını sağlar, içeriğin aranmasına ve keşfedilmesine yardımcı olur, ve birlikte çalışabilirlik için makine tarafından okunabilirliğe izin verir. COAR sözlükleri, açık arşivler arasında çok dillilik desteği ile pek çok dilde mevcuttur. Ayrıca, özellikle bulunabilirlik ve birlikte çalışabilirlik söz konusu olduğunda, FAIR İlkeleri ve semantik teknolojiler ile uyumlu açık arşivler oluşturmada anahtar rol oynarlar.
Kaynak türleri sözlüğü 3.0’daki yenilikler nelerdir?
Sürüm 3.0, sözlüğe ek kavramlar açısından büyük değişiklikler getiriyor. Bu sürümde toplamda 30 yeni kavram eklendi. Bu yeni alt kavramlar, veri arşivlerini destekleyecek ve veri setlerini daha ayrıntılı bir şekilde tanımlayacaktır. Yeniliklerin ikinci ana alanı, fikri mülkiyet kaynaklarının tanımlanmasında daha fazla ayrıntı sağlayan patentlerdir. Bazıları belirli bir hukuk alanına özgü olan, dünyadaki farklı patent türlerini tanımlarlar. Üçüncüsü, tasarım konsepti endüstriyel tasarım ve yerleşim tasarımını içerecek şekilde genişletildi. Bu sürüm aynı zamanda bilimsel yayıncılık alanındaki son gelişmelere ve gelecekteki beklentilere de yanıt vermektedir. COAR’ın Yeni Nesil Arşivler Girişimi ve COAR Notify Projesi doğrultusunda, eleştiri türü üç alt kavramı içerecek şekilde genişletildi: kitap eleştirisi, yorum ve akran değerlendirmesi.
Sözcük kapsamındaki bazı kavramlar, kavramların artık kullanılmadığı veya başka bir kavramın tanımında kapsandığı durumlarda önceki sürümden de kaldırılmıştır. Ancak, kullanımdan kaldırılan kavramlar ilgili sözlük sürümlerinde mevcut olmaya devam edecek ve hala bunları kullanan arşivler olması durumunda PURL URI’leri bunları çözmeye devam edecektir.
Yeni görünüm ve tarz
COAR üç kontrollü sözlüğünün tamamı artık https://vocabularies.coar-repositories.org adresinde yeni bir görünüme ve tarza sahip. Katkıda bulunanlar hakkında bilgiler de dahil olmak üzere ilgili belgeler ve çeşitli formatlara (örneğin SKOS RDF) bağlantılar içeren her sürüm bu web sitesinde mevcuttur. Kullanılabilir yazılım eklentileri de aynı sayfada listelenir. Açık kaynak hizmet sağlayıcıları, yazılımlarında sözlükleri uygulamışlarsa, burada listelenecek kendi URL’lerini paylaşmaya davet edilir.
COAR kontrollü sözlükler için yeni Host ve iQvoc Kullanımı
COAR kontrollü sözlükleri için yeni ev sahibi kurum Viyana Üniversitesi Kütüphanesi’dir. COAR için sunucularında kontrollü sözlük yönetim sistemi iQvoc’u barındırmakta ve çeşitli destekler sunmaktadırlar. Viyana Üniversitesi Kütüphanesi’ne destekleri için minnettarız. 2015’ten beri sözlüklere ev sahipliği yapmış ve korumuş önceki ev sahibi FAO’ya ve Bielefeld Üniversitesi’ne teşekkür ederiz. Ayrıca, sözlüklere sürekli destekleri ve katkıları için COAR Editör Kurulu üyelerine de teşekkür etmek isteriz.
COAR kontrollü sözlüklere katkıda bulunun ve benimseyin
COAR kontrollü sözlükler yılda bir kez gözden geçirilir ve yıl boyunca Editör Kurulu toplantılarında düzenli olarak görüşülür. Sözlüklerle ilgili geri bildirimde bulunmak için, COAR web sitesinde veya sözlüklere ayrılmış sitede bulunan çevrimiçi formu kullanabilirsiniz.
COAR kontrollü sözlükleri çok dillidir ve dünya çapında binlerce arşivde bulunabilecek içerik türlerinin ve doğasının çeşitliliğini yansıtmayı amaçlar. Kaynak türleri sözlüğü 15, erişim hakları sözlüğü 13 ve versiyon türleri sözlüğü 10 dilde mevcuttur. COAR sözlüklerini eksik dillerden herhangi birine çevirmek isterseniz, lütfen COAR Ofisi ile iletişime geçiniz. Ayrıca, COAR sözlüklerinin bir başka ayırt edici özelliği, benzer sözlüklerdeki ilgili kavramlarla eşleştirerek haritalandırma yapmasıdır. URI destekli sözlükler arasında bir ilişkiler ağı oluşturmak ve sürdürmek, açık bir bilimsel sistemin keşfedilmesini ve zenginleştirilmesini büyük ölçüde artırır. Editör Kurulu, bu tür eşlemelerin geçerliliğini düzenli olarak kontrol eder ve üçüncü taraf girişimleri, kavramlarına bağlantılar eklemek/düzenlemek için iletişime geçmeye teşvik eder.
Akademik Arşiv yöneticilerini bu kontrollü sözlükleri kullanmaya teşvik ediyoruz. Sözlükleri kullanmaya yönelik uygulama kılavuzumuz, DSpace, Samvera/Hyrax, Haplo, Eprints ve Open Journal Systems dahil olmak üzere farklı veri arşiv yazılım platformları için yardımcı olur. COAR web sitesindeki SSS’ler, yeni uygulamacılara yardımcı olabilir.
Not: İlkay Holt’un COAR’daki blog yazısından Türkçe çevrilmiştir.
7. Ulusal Açık Bilim Konferansı ve OpenAIRE Advance Çalıştayı, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) ev sahipliğinde YÖK, TÜBİTAK ve Hacettepe Üniversitesi işbirliği ile 19-20 Kasım 2019 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Atatürk Kültür Merkezi, Konak, İzmir’de 454 kişinin katılımıyla gerçekleştirildi. Üniversite rektörleri, akademisyenler, araştırmacılar, yayıncılar, kütüphaneciler, dergi editörleri, araştırma ofisi çalışanları ve fon sağlayıcı kurumların temsilcilerinin katıldığı konferansı 110 kişi ise web üzerinden takip etti.
Ayrıntılı bilgi için: http://libguides.iyte.edu.tr/OSandOpeAIREAdvance
Fon sağlayıcılar, akademik kurumlar ya da diğer kuruluşlar tarafından değerlendirilen bilimsel araştırma çıktılarının değerlendirilme yollarının geliştirilmesine yönelik ihtiyacın karşılanabilmesi için 16 Aralık 2012 tarihinde içinde editörler ve yayıncıların bulunduğu bir grup “Araştırma Değerlendirmesi üzerine San Francisco Deklarasyonu” adını verdikleri bir dizi öneri geliştirmiştir. Deklarasyon Zehra Taşkın ve Güleda Doğan tarafından Türkçe’ye çevrilmiş ve DORA web sayfasına eklenmiştir. Deklarasyonu okumak için https://sfdora.org/read/tr/ adresinden yararlanabilirsiniz.
Tüm meslektaşlarımızı bilimsel çıktıların doğru olarak ölçülmesi ve akıllıca değerlendirilmesi için geliştirilen bu deklarasyonu imzalayarak dünya çapında başlatılan bu harekete destek vermeye davet ediyoruz. Deklarasyona imza sunmak için https://sfdora.org/sign/ adresinde yer alan formu kullanabilir, imzacıları görmek için ise https://sfdora.org/signers/adresinden yararlanabilirsiniz. Ayrıca iyi uygulama örnekleri de https://sfdora.org/good-
COAR Yeni Nesil Akademik Arşivler Çalışma Grubu yeni nesil kurumsal arşivler için Teknik Tavsiyeler konulu raporunu yayınladı. Rapor, arşivlerde yeni teknoloji, standartlar ve protokollerin benimsenmesine ilişkin önerileri içeriyor. Yeni nesil akademik arşivlerin özellikleri ve teknik altyapıları ile ilgili bilgiler veren bu rapora aşağıda ki adresten ulaşabilirsiniz.
https://www.coar-repositories.org/files/NGR-Final-Formatted-Report-cc.pdf